Sosyal Medya Madenciliği Nedir?

Bir şehirde, ülkede, bölge ya da kıtada yaşayan insanların hayatına dair ‘ayak izleridir’ veri. Ne yaptıklarını, tercihleri, kararlarını, başvurularını, isteklerini, düşüncelerini, eğilimlerini ve sayısız farklı özelliğini tanımlar.

Farklı başlıklarda ele alınabilen veri, insan ile var olup büyür, adeta iç içedir. Doğum tarihinizin hastane kayıtlarına girilmesi gibi ilk evrelerinin ardından sürecin dinamik yönü aralıksız şekilde devam eder.

Verinin en önemli özelliklerinden biri de tanımlayıcı olmasıdır. Herhangi bir kişi ya da grubun belli başlı çıkarımlar doğrultusunda değerlendirilebilmesini sağlar. Bu değerlendirme;

• Ön işleme
• Veri analizi
• Ve veri yorumlanması gibi aşamaların ardından hedeflendiği şekilde kullanılabilen, yani değer taşıyan bir meta ya da bilgi halini alabilir.

Konunun teknik kavramlarını sadeleştirmek için kısa bir örnekle devam edelim. Bir web sayfasını ziyaret ediyorsunuz diyelim, sayfadaki reklamlardan biri dikkatinizi çekti ve tıkladınız… Burada ‘ön işleme’ denilen kısım, tıkladığınız reklamın ne olduğunu ifade eder, ‘veri analizi’ reklamın ne hakkında olduğunu tanımlar. ‘Veri yorumlanması’ ise sizin örneğin ‘bağcıklı spor ayakkabılara’ ilgi duyduğunuza işaret eden çıkarımdır. Tüm bu süreç, belli başlı teknolojilerle birlikte ele alınır. Sistematikleşmiş biçimde yapay zekâ, istatistik, makine öğrenmesi gibi olgularla biçimlendirilen süreçler söz konusudur. Son olarak ilgili sürece, ‘değer taşıyan’ verinin bulunup yerinden çıkarılması ile ilişkilendirilebilen ‘veri madenciliği’ denir.

Verinin gücü

Verinin gücü, sonraki satım alımlarınız ya da ihtiyaçlarınız için size sunulacak yeni bilgilere kaynaklık etmesidir. Bu noktada son yılların öne çıkan veri odaklarından biri de katılımcı ve paylaşım odaklı özellikleri ile sosyal medya.

Fotoğraf, video, yazılı içerik gibi farklı özelliklerdeki verinin güçlü bir akış ve süreklilik içerisinde dahil edildiği sosyal medya, veri kavramıyla çok yakın bağları bulunan bir olgu. Yukarıdaki örneğe benzer şekilde sosyal medyadaki veriler de;

• Ön işleme
• Veri analizi
• Ve veri yorumlanması gibi aşamalardan geçerek değerli bir meta halini alabilir.

X kişisinin ya da hesabının paylaştığı sosyal medya içeriklerinden yola çıkılarak nelerin ilgisini çektiği öngörülebilir. Bu noktada sosyal medya hesaplarındaki verilerden çeşitli amaçlara dönük sonuçlar çıkarılmasına sosyal medya madenciliği denir.

Sosyal medya madenciliğinde veri, kaynağı oluşturuyor…

Sosyal medya madenciliğinde veri, kaynağı oluşturuyor. Kaynaktan yola çıkılarak örneğin kullanıcı analizleri gerçekleştirilebiliyor. Nelerden hoşlanıyor, takip ettiği hesapların özellikleri ne, nelerden nefret ediyor, eğilimleri ne gibi soruların yanıtları sayısız başlıktaki analizlerle sağlanabiliyor.

Burada kastedilen bilgi (ya da veri) edinimlerine, sosyal medya ağının doğrudan kendisi ya da farklı iş birlikleri kapsamında reklam veya ölçüm kuruluşları tarafından ulaşılabiliyor.

Sosyal medya paylaşımlarım önemli mi?

“Benim paylaşımlarımı, verilerimi ne yapacaklar ki?” diye kendinize sorabilirsiniz. Şunu unutmamak gerekli; hangi ölçekte olursa olsun alışveriş yapıyorsunuz, ödemeleriniz var, oy hakkınız bulunuyor… Yani siz, kesinlikle değerlisiniz, bu nedenle paylaştığınız verilerin ‘okunması’ ve örneğin ‘size özel tekliflerle’ karşınıza çıkılması olası.

Sosyal medya üzerinde bilinçsizce paylaşılan; kişilerin tam adı, doğum tarihi, doğum yeri, medeni durumu, gittiği okullar ve mezun olma tarihleri, evcil hayvanlarının isimleri, ilgi alanları, hobileri, ev ve iş adresleri gibi kişiyle ilişkilendirilebilir bilgiler kötü niyetli kişilerin eline geçebilir.

Bu bilgiler, kişilerin hesaplarına erişim için kullanılabilir ya da kişiyi hedef alacak farklı saldırılarda siber korsanlara inandırıcılık, korkutma, vaat teknikleri için büyük bir avantaj sağlayabilir.

Öte yandan “sosyal medya madenciliği ile bilgilerimin (kişisel, vb.) herhangi bir şekilde kullanılmasına, bir değer ifade etmesine karşıyım” diyebilirsiniz. Tam da bu konuyla ilgili hoş bir söz var: Parfümör ve koku uzmanı Vedat Ozan, “Bazen rahatsız edici kokuyu engellemek, içeriye bir koku vermekten daha iyi olabilir” diyor. Zira sosyal medyada çok daha az bilgi/veri paylaşarak kendinizi, farklı nedenlere yönelik verisel süreçlerin bir nebze dışında tutabilmeniz mümkün.

Sosyal medyada asla paylaşılmaması, paylaşılırken dikkat edilmesi gerekenler ve dijital yaşantınıza dair farklı birçok ipucu için buraya tıklayabilirsiniz.