Siber Güvenliğin Geleceği: Yapay Zekâ

Başlarken…
Tanımlar

• Yapay zekâ nedir?

Bilgisayar, yazılım, endüstriyel robot, otomobil, vb. sistem ve makinelerin belirli görevlerini insan gibi yerine getirebilme özelliğidir. Yapay zekanın esasını insan zekâsının belirli ölçüde taklit edilmesi oluşturur. Değerli bir ticari varlıktır.

Yapay zekanın İngilizce’deki karşılığı artificial intelligence’dır ve genel itibarıyla bu kelime öbeğinin ilk harfleri olan ‘AI’ ile ifade edilir.
Türkçe’de YZ şeklinde kullanımı da vardır.

• Süper akıllı yapay zekâ nedir?

Günümüzde insan zekasını taklit eden ve topladıkları bilgilere göre yinelemeli olarak kendilerini iyileştirebilen sistem veya makineler, sadece verilen görevi yapılabileceği yani diğer deyişle sınırlı şekilde programlanıyor. Deneysel bir konu olarak verilen görevlerin dışına da çıkabilen, ‘süper-zeki’ yapay zekaya ise süper akıllı yapay zekâ deniyor. İnsan gibi çağrışımlı düşünmek ve bilinç sahibi olmak gibi özelliklerin söz konusu teknolojiye dahil edilmesi hiç de kolay değil ama bu amaca yönelik bilimsel çalışmaların yürütüldüğü biliniyor.

Yapay zekanın siber saldırılara etkisi yoğun oldu. Ağ ortamlarına sızma, virüs vakaları ve kişisel veri hırsızlığı gibi olaylar yapay zekanın siber saldırılara entegre oluşuyla birlikte neredeyse bir salgın halini aldı. Bu noktada alınabilecek önlemlerin merkezini de yapay zekanın oluşturduğunu tahmin etmek zor değil.

Tahminler, yapay zekâ destekli siber saldırılar ve siber güvenliğin, bazı ülkeler arasındaki silahlanma yarışına bir atıfla ‘yapay zeka silahlanma yarışına’ dönüşeceği yönünde. Ayrıca bunun uzun vadede sorunlar doğurabileceği düşünülüyor.

Etik olmayan bir zekâ, tehlikelere yol açabilir. Nick Bostrom’un ortogonalite savında, yapay zekâ sistemlerinin önceden tanımlanmış bir zeka ve amaç kombinasyonuna sahip olabileceği savunur. Buradaki önceden tanımlanma, amacı ifade eder ve yapay zekaya önceden (özgün tasarım halindeyken), hack’leme anında ya da sonradan eklenebilir.

Bir yapay zekâ sistemine şirket, terörist gibi kişi ve olgular tarafından belirli bir ‘amaç eklendiğini’ düşünün. İşte burada yapay zekâ, eklenmiş o kritik amacıyla beraber kritik zararlara neden olabilir.

Yapay zeka, siber altyapının güvenliği için tercih edilebildiği gibi siber korsanlar tarafından saldırı amaçlı da kullanılabiliyor. Bu nedenle kötü niyetli yapay zekâ sistemlerinden korunma yollarını bulmaya yönelik çaba artıyor.

Geleceğe göz kırpıyor

Yapay zekanın satranç gibi oyunlarda dünya şampiyonlarını yenerek geleceğe göz kırptığını biliyoruz. Bu noktada gelecekle ilgili öngörülerden biri de yapay zekanın insanlarla daha etkin biçimde yarışacağı, hatta onu geride bırakacağı yönünde. Zira söz konusu teknoloji günümüzde kendi kendine gidebilen otomobiller, yatırım araçları gibi çeşitli alanlarda potansiyel etkisini gözler önüne sermeye devam ediyor.

Günümüzde siber saldırıya maruz kalındığında finansal kayıp yaşanabilir, çok gizli sırlar ifşa olabilir, ancak zarar genellikle katlanabilir ölçektedir. Diğer taraftan insan seviyesindeki yapay zekanın neden olabileceği siber saldırının etkileri yıkıcı olabilir. Örneğin süper akıllı yapay zeka sisteminin tek bir başarısızlığı küresel insan sağlığını tehdit edebilir.

Bill Gates gibi teknoloji dehalarının yapay zekanın, her ne kadar günümüzde bilim kurgusal görünse de ‘kontrolden çıkabileceği olasılığı’ üzerindeki kaygıları, söz konusu risklerin gerçekten var olduğuna dair kanıtlar arasındadır.

Siber güvenlik sistemleri saldırı sonucu çökebilir. Bu gibi istenmeyen durumlarla sıklıkla karşılaşıldı. Sistemler, her seferinde ya düzeltildi ya da daha güçlü hale getirildi. Ancak süper akıllı yapay zekâ gibi olgularla ilgili durum farklı. Çünkü bu tip sistemlerde başarı ya da başarısızlık söz konusu. Siber güvenlik, sistemlere yönelik başarılı saldırı sayısını azaltmaya odaklıdır, süper akıllı yapay zekada ise tek amaç güvenlik mekanizmasının aşılmamasını sağlamaktır.

Yapay zekanın geleceği ve fütüristik siber tehditler

Uzmanlar halihazırda tıbbi ekipmanlar ve çeşitli video oyunlarında kullanıldığı bilinen beyin-bilgisayar arayüzüne dair yükselişin kısa sürede gerçekleşeceğine inanıyorlar. Bu noktada bir diğer fütürizm devreye giriyor, gelecekte beyin-bilgisayar arayüzlerine yönelik başarılı siber saldırıların kritik önem taşıyan kişisel verilerin yanı sıra en saklı sırlardan hayallere kadar geniş bir perspektifi kapsayabileceği öngörülüyor. Eşi benzeri görülmemiş boyuttaki bu ‘yeni’ tehditler, sadece kişisel verilerin değil ifade özgürlüğü gibi alanlardaki verilerin de tehdit altında olabileceğine işaret ediyor. Gelecekte sadece verilerin değil hayallerin de tehlike altında olduğunu düşünen fütüristlerin sayısı azımsanmayacak kadar fazla.

Aslında tam da fütürizmin derinliklerine dalınan bu anlarda ünlü girişimci Elon Musk’ın Mars gezegenine interneti taşıma konseptinden söz etmek yerinde olabilir…

Mars’ın her yerinde yaşanılamayacağı için küçük bir koloninin ihtiyaçlarına yönelik dört adet uydu, küresel internet yayını için yeterli olur diyor Elon Musk. Elbette Dünya-Mars arasında yansıtma için birkaç röle uydusu olmalı, bu arada Güneş’in konumu da dikkate alınmalı, yani sürekli internetten ziyade Güneş, Mars’la Dünya arasında olmadığı anlarda aktif olabilecek bir ağdan söz ediyor ünlü girişimci ve fütürist. Aslında tüm bu konsept hack’lenebilir yeni bir alana da işaret ediyor. Fazlaca uçuk bir yaklaşım da olsa iyi ve kötü tarafın sürekli yarış halinde olduğu düşünüldüğünde rekabet, bir gün Mars’a bile taşınabilir.

Biz daha da yakın zamanlara, yapay zekanın kısa vadedeki geleceğine dönecek olursak, söz konusu teknolojinin yetileri arttıkça saldırılar da paralel bir şekilde artacaktır. Bu noktadaki en iyi savunma ise daha fazla yapay zekâ. Bu bağlamda uzmanlara göre yapay zekaya daha fazla önem verilmesi elzem ve liderlerin ürün ve hizmetlerine teknolojiyi eklemlendirirken güvenliği es geçmemeleri gerekir. En temel tavsiyelerden biri ise yapay zekâ güvenliği uzmanları ile çalışılması. Ek olarak yapay zekanın dijital yaşama güvenli entegrasyonunu temel alacak yenilikçi çözümlerle birlikte gelişeceğine duyulan inanç, geleceğe yönelik umut vadeden beklentiler arasında.