Sahte Fotoğraf ve Videoları Tespit Etmenin Yolları – 2

Buraya tıklayarak ilk bölümünü okuyabileceğiniz makalede sahte video çeşitlerini incelemiş, deepfake videoları ve sahte sesleri tespit etmenin püf noktalarını ele almıştık. Yazı dizimizin ikinci bölümünde sahte yüzleri gerçeğinden ayırt etmek, sahte içeriklere dair tespitleri kesinleştirmeye yönelik ipuçları ve sosyal medyadaki tuzaklar var…

Sahte yüzleri tespit etmek

Derin öğrenme sayesinde, AI gerçeğinden farksız görülen tamamen sahte bir insan yüzü yaratabilir. Bugüne dek tanık olunan yazılımlar, binlerce yüze ait görüntüyü bir araya getirerek zamanla insan yüzü oluşturmayı öğreniyor. ThisPersonDoesNotExist adlı web sayfasının arkasında yatan yapay zekayı temsil eden StyleGAN, insan yüzlerini gerçeğinden farksız oluşturabilen ünlü bir AI örneği.

İnternette sahte profiller oluşturmak için kullanılabilecek bu teknoloji, büyük çaplı dolandırıcılıklar için bilgisayar ve şirket ağlarına işlenebilir. Güvenlik uzmanlarına göre, bu dolandırıcılıktan haberi olmayanlar sahte yüzler ile yapılan oltalama saldırılarına kolaylıkla maruz kalabilir.

Sahte yüzleri tespit etmek sahte video ve fotoğraflara kıyasla daha kolay olabilir. Dil ve güvenlik uzmanı Ben Nimmo tarafından verilen bilgiler, sahte bir yüzü tespit etmeye yönelik son derece önemli ipuçları sunuyor:

• İnsan yüzleri asimetri içeriyor:

Gözlükler ise bu özelliğe girmiyor. Gözlükler ve küpeler gibi detaylar yüzün diğer tarafı ile uyuşmayabilir veya surata tuhaf bir şekilde pozisyon alabilir. Şapka gibi diğer nesneler de havaya veya arka plana uyumsuz şekilde oturabilir.

• Yüzün ötesindeki detaylara bakın:

Arka planlar, yüzlerden daha fazla çeşitlilik içerdiği için taklit etmesi zor detaylar. Ağaçlar, binalar ve diğer kişilerin yüzleri bozulabilir ya da doğal olmayan biçimler oluşturabilir. Saçlar da bir diğer ipucu. Eğer saçın nerede bittiği, arka planın nerede başladığı belli değilse ve saçta tuhaflık varsa, bu detaylar bir manipülasyona işaret oluşturabilir.

• Kulaklara ve dişlere dikkat edin:

Diş ve kulaklar uzaktan düzgün görülse de, yakından bakıldığında oldukça karmaşık yapılardır. Cam ve mücevherler ile geçerli olan simetri sorunu gibi, AI dişlerin sayısı ve kulakların kıvrımlı yapısını taklit etmekte zorlanabilir. Dişler tekrarlayabilir, üst üste binebilir veya ağzın kenarlarına doğru yok olabilir. Bir kulağın içi bulanık belirebilir, kulaklar birbirleriyle son derece uyumsuz görünebilir. İşte bol miktarda ipucu.

Tespitleri keskinleştirmenin yolları 

Manipüle edilmiş görüntü ve ses dosyalarını tespit etmeye çalışmak ilk başta sizi şüpheci kılabilir. Sağlıklı bir şüphecilik ve analitik gücü geliştirmek göz ve kulaklarınıza değil ama yargı gücünüze bağlıdır. Medya bilginizi artırmak, bir haber içeriğine baktığınız zaman şüphelenmenizi ve şüphenizi sınamak için doğru adımları atmanızı sağlar.

Medya okur-yazarlığını artırmak için neler yapabilirsiniz? Uzmanlara göre yetişkinlerde kritik düşünme ve yanlış bilgiyi tespit etme yetenekleri daha yüksek olsa da, gençlerin dijital yetenekleri daha düşük. En çok karşımıza çıkan beş yanlış bilgi türü şu şekilde:

1- Manipüle edilmiş medya içeriği: Photoshop ile değiştirilen cheapfake ve deepfake ürünleri.

2- Sahte oluşturulan medya: İnsan yüzleri ve bazı deepfake ürünleri gibi bilgisayarda üretilen içerikler.

3- Sahte bağlam: Bir fotoğraf, video veya bir olayın tümüyle ana içeriğinden alınarak farklı bir anlatıma yerleştirilmesi.

4- Sahte medya: Bir kaynağın ‘saygıdeğer’ olduğunu iddia etmesi veya bir haber kaynağını taklit etmesi.

5- Gülünç, kötü, eksik yönleri alaylı bir dille anlatmak: Eğlence veya yorum amacıyla bilerek oluşturulan sahte içerik.

Facebook veya Twitter gibi sosyal ağlarda paylaşılan yanlış bilgileri nasıl tespit ederiz?

• Birçok kaynaktan kontrol yapın:

‘Yanal okuma’ yöntemi ile hızlı bir şekilde doğrulama yapabilirsiniz. Sayfayı, haberlerin kaynaklarını ve yazarları kontrol edin. Eğer bilmediğiniz bir yayımcı ise güvenilir olup olmadığını kontrol edin. Baktığınız bilgi başka bir yerde tekrarlanıyor mu? Öyle ise nasıl? Eğer bilmek istediğiniz bilgi size verilemiyorsa, başka kaynakların ne anlattığına bakın.

• DSBT yöntemini deneyin:

Bir içeriği incelemeden önce beğenmeyin ve paylaşmayın.

Birçok sahte içeriğin amacı duygusal tepki oluşturmak ve paylaşılmalarını sağlamaktır (DUR).

Yanal okuma yeteneklerini kullanın (SORUŞTUR).

Haberin başka kaynaklarda olup olmadığını, nasıl yansıtıldığını ve farklı bakış açış açıları olup olmadığını inceleyin (BUL).

Son olarak, ucuz ve derin sahteciliği tespit edeceğiniz adımda baktığınız kaynağa ait yorumları, iddiaları ve medyaları kontrol edin (TAKİP ET).

Eğer orijinal kaynağı bulabilirseniz yapılan değişiklikleri de fark edebilirsiniz. Örnek olarak, yavaşlatılan sahte Nancy Pelosi videosunu diğer kaynaklardan izlerseniz, aradaki farkı anlayabilirsiniz.

Sonuç

Sahte ve düzenlenmiş içerik üretilmesini sağlayan teknolojilerin gelişmesi, bu içeriklerin tespit edilmesini sağlayan yöntemlerin de geliştirilmesi gerektiği anlamına geliyor. Uzmanlara göre “bir silah yarışı” söz konusu. En büyük endişe, elinde ileri bir teknoloji bulunan art niyetli insanların herhangi birini hedef alması veya tamamen sahte bir olay oluşturarak insanları kandırması.

Bu tür riskleri engellemek için teknolojiyi sürekli geliştirmek gerekecek. Bu süreçte, beş duyumuza ve sağlıklı bir şüphecilik yeteneğine ihtiyacımız var.

Bu ‘güvenli içeriği’, sosyal medya hesaplarınızdan paylaşarak daha fazla kişinin bilinçlenmesine katkı sağlayabilirsiniz.