Çocukların Daha Doğru Dijital Kararlar Almasında Ebeveynlerin Rolü

Dijital çocukların çağında yaşıyoruz. 2000’li yılların ikinci yarısı, 2010 ve sonrasında dünyaya gelenlerle birlikte hiç olmadığı kadar farklı bir dönem söz konusu. İnternetin bilgisayarlarda kolaylıkla kullanılabilir özellikte olması; oyunların, iletişimin ve temel dijital gereksinimleri kapsayacak şekilde hemen her şeyin akıllı telefon, tablet gibi mobil cihazlara indirgenmesi öne çıkan argümanlar. Bu noktada önemli bir konu gündeme geliyor: Siber güvenlik.

Siber güvenlik nedir?

Çocukları kapsayacak şekilde ele alındığında siber güvenlik, bilgisayarlarını, mobil cihazlarını ve oldukça kritik bir konu olan kişisel verilerini ya da bilgilerini korumaları amacıyla atılan adımlar, alınan önlemlerdir.

Siber güvenlik odağındaki önlemler ebeveynleri, dahil oldukları eğitim kurumları ve genel olarak kamuoyunun katkılarıyla çocukların bilgilendirilmesi sonucunda güçlendirilebilir.

Destek olunmalı

Siber korsanlar ve suç çeteleri için mekânın önemi olmadığı gibi zaman da değersiz bir kavram. Herhangi bir gün ve saatte siber saldırıya ya da saldırı denemesine maruz kalmak olası. İnternette geçirilen zamanla siber saldırıya maruz kalma olasılığı arasında paralel bir ilişki var. Üstelik bu durum herkes için geçerli. Çocuklar için de.

Çocuklar;

• Kullandıkları e-posta ve sosyal medya hesaplarının güvenlik ayarlarını düzenleme,
• İnternette kullandıkları hesaplara girişte kullandıkları şifrelerin güvenliği,
• İsim, soy isim, kimlik numarası, adres gibi birinci derecede önem taşıyan kişisel bilgilerini koruma, paylaşmama, güvende tutma,
• Tanımadığı kişilere karşı ne yapmaları gerektiği,
• Sosyal medya ve WhatsApp gibi platformlarda fotoğraf, video paylaşımı gibi konularda ebeveynleri tarafından yönlendirilmeye/bilinçlendirilmeye ihtiyaç duyuyorlar.

Neler yapılabilir?

1- Cihazların fiziksel güvenliği

Hareketlilik onların doğasında var. Koşarlar, dinlenirler, aniden arkadaşlarıyla oyun oynayabilirler. Parktan eve, servisten okula, okuldan servise, kantinden derse, bahçeden okula derken sıklıkla da yer değiştirirler. Bu değişimler sırasında akıllı telefonlarını bir yerlerde unutma ihtimalleri var. Kötü niyetli kişilerin bilgilerine erişimi olasılığı ortaya çıkarabilen bu durumu önleyici tedbirler alabilirsiniz. Çocuklara akıllı telefon, akıllı saat gibi teknolojik cihazlarını güvenli yerde tutmaları gerektiğini, başkalarının eline geçmesi halinde olabilecekleri kolay kavrayabilecekleri dilde anlatabilirsiniz.

2- Dijital güvenlik

Online oyunlar, forumlar, sosyal medya paylaşımlarının yorum kısımları, sohbet odaları gibi iletişim platformlarda bazı güvenlik adımları söz konusu.  Bu noktada çocuklarınızı aşağıdaki konularda konuşabilirsiniz;

• İçeriği konusunda şüphe duyduğun linklere tıklamamalısın,
• Arkadaşların ve öğretmenlerinin dışında birilerinden e-posta aldıysan açmamalı ve mutlaka bize söylemelisin,
• Tanımadığın kişilerle arkadaş olmamalısın,
• Şifrelerin zor olmalı. ‘123456’ gibi kolay parolalar kullanmamalısın,
• Şifrelerini en yakın arkadaşların da dahil kimseyle paylaşmamalısın,
• Adres, anne-baba adı, kimlik numarası gibi bilgilerini kimseyle paylaşmamalısın, eğer paylaşman gereken bir durum olduğuna inanıyorsan bize haber vermelisin.

Ek olarak bir ebeveyn olarak çocuklarınızın;

• Konum servislerini kapalı tutabilir,
• Sosyal medya hesapları ve mesajlaşma uygulamalarının gizlilik ayarlarını dikkatlice yapabilir,
• Cihazlarına güvenlik yazılımı yükleyebilirsiniz.

Önemli bir diğer tehdit unsuru da siber zorbalık

Siber zorbalık, bir çocuğun bilgilerini yasal olmayan yollarla ele geçiren kötü niyetli kimselerin,

• Küçük düşürücü isim takması, hitap etmesi,
• Alay etmesi,
• Tehditte bulunması,
• Yasa dışı şekilde ele geçirdiği gizli bilgilerini paylaşması,
• Fotoğraf ve videolarını yayınlaması,
• İtibarını zedeleyici konularda paylaşımda bulunması, söylenti yayması şeklinde sıralanabilen art niyetli davranışlar sergilemesidir.

5 çocuktan 1’i siber zorbalıkla karşılaşıyor (IPSOS Siber Zorbalık Araştırması). Dijital dünyanın bu yükselen tehdidi yeni değil. Özellikle sosyal medyada sıklıkla karşı karşıya kalınabiliyor. Çocukları bu siber zorbalıktan korumak için onları yukarıda geçen bilgi güvenliği konularında bilinçlendirmek önem taşıyor. Çünkü siber zorbalığın araçları arasında art niyetli kişilerin çocukların e-posta hesaplarını ele geçirmesi, sosyal medya hesaplarını çalması gibi temel tedbirlerle önlenebilir konular var.