6-8 Yaş Arası Çocukların Karşılaştığı İnternet Riskleri ve Alınabilecek Önlemler

Başlamadan önce;

• 6-8 yaş arası çocuklar, çevrimiçi dünyada üç çeşit riske maruz kalıyor: İçerik, temas ve davranış.
• Dijital güvenlik için bir medya planı oluşturulması, dijital tercihlerin incelenmesi, çocuk dostu arama motorları, gizlilik ayarları ve ebeveyn denetimlerinin kullanımı öne çıkan konu başlıkları arasında.
• Güvenli internet kullanımı hakkında onlarla iletişim ve rol model olunması gerekiyor.
• Kuracağınız güven bağı, çevrimiçi dünyada güvende hissetmelerine yardımcı oluyor.

Bu detayları esas alarak, 6-8 yaş arası çocukların dijital dünyada karşılaşabilecekleri tehditleri ve ebeveynler tarafından uygulanması tavsiye edilen stratejileri ele alacağız.

İnternet güvenliği neden bu kadar önemli?

Günümüzde 6-8 yaş arası çocuklar video izlemeyi, oyun oynamayı ve yakınlarıyla bağlantı kurmak için çevrimiçi kalmayı seviyor. İnterneti ödevler için de kullanıyorlar. Genel itibarıyla bilgisayar, akıllı telefon, tablet, TV gibi cihazlarla yoğun temas halindeler. Bu noktada dijital dünyanın potansiyel riskleri ile karşılaşma ihtimalleri büyüklere göre çok daha yüksek. Çünkü internette denetlenmiyorlar, üstelik olası risklerden yeterince haberdar değiller.

Okul çağındaki çocuklar için internet güvenliği riskleri

Çocuklar için üç temel internet riski söz konusu;

1- İçerik riskleri

Okul çağındaki çocuklar için kazara karşılaştıkları takdirde rahatsız edici ve iğrenç bulabilecekleri şeyler içerir. Hayvanlara şiddetle ilgili videolar, vb.

2- Temas riskleri

Tanımadıkları kimseler veya kendisini çocuk gibi tanıtan yetişkinlerle temas kurulması, dijital dünyanın öne çıkan risk unsurlarından biri. Örneğin bir çocuk tanımadığı birisiyle buluşmaya, kişisel bilgilerini yabancılarla paylaşmaya veya internet sayfalarında karşılaşılabilen reklamlara tıkladıktan sonra iletişim bilgilerini vermeye ikna olabilir.

3- Davranış riskleri

Çocukların başkalarına zarar verecek şekilde davranması veya başkaları tarafından sergilenen bu tür tutumların mağduru olması şeklindeki riski kapsar. Örneğin, bir çocuk arkadaşının veya kardeşinin oynadığı oyunu bozabilir. Bu arada sık karşılaşılan diğer bir davranış riski de yanlışlıkla uygulama içi satın alım yapılması.

Bu risklerden kaçınmak mümkün

Basit internet güvenliği önlemleri ile çocuklarınızı uygunsuz içerik ve etkinliklerden koruyabilir; onların dijital dünyanın öğrenme, yaratıcı olma ve bağlantı kurma olanaklarından mümkün olan en iyi şekilde yararlanmasına yardımcı olabilirsiniz. Okul çağındaki çocuklarınızın interneti kullanırken güvende kalmasına yardımcı olmak için yapabileceğiniz bazı şeyler var.

• Bir aile medya planı oluşturun. Planınızı çocuğunuzla birlikte kurgulamak ve önerilerle şekillendirmek en iyisidir. Planınız evinizdeki teknolojik aletsiz alanlar, kişisel bilgileri kimseye vermeme gibi internet güvenliği kuralları ve kullanıma uygun uygulamalar gibi konuları kapsayabilir.
• Çocuk dostu arama motorlarını, YouTube Kids gibi çocuklara özel içerik sağlayıcı platformları tercih edin. Ayrıca çocuk siteleri araştırılabilir.
• Oynadıkları oyun, web sitesi ve izledikleri videoların uygun olup olmadığını kontrol edin. Bir dipnot; oyunlar yalnızca rekabet ya da eğlence amaçlı değildir, aynı zamanda iletişim kurmanın da yeni yolları arasında yer alır.
• İnterneti çocuğunuzla birlikte kullanın veya çevrimiçi olduğunda ne yaptığını bilecek kadar yakın olun. Bu şekilde daha hızlı davranabilir, çevrimiçi olarak gördüğü bir şeyden endişe duyar veya üzülürse güvenini tazeleyebilirsiniz.
• Rahatsız edici çevrimiçi içeriklerle ilgili nasıl şikâyette bulunacağınızı öğrenin, anlatın.
• Kullandığı cihazdaki uygulama içi satın alımları ve tek tıkla ödeme seçeneklerini devre dışı bırakabilirsiniz.
• Büyük kardeşlerin izledikleri videolar, oyunlar, vb. konusunda küçük kardeşlerini dikkate aldıklarından emin olun.
• Çocuğunuzla aranızda inşa ettiğiniz güven, onun çevrimiçi ortamda güvende olmasını sağlar. İnternet kullanımı hakkında sakin ve açık konuşmalar, çocuğunuzun çevrimiçi ortamda belli sorumlulukları olduğunu hissetmesine yardımcı olur. Eğer çocuğunuz güvende hissediyorsa, sizinle internette ne yaptığı hakkında konuşması, onu endişelendiren çevrimiçi içerikler ve kişilerden bahsetmesi daha olasıdır.
• Çocuğunuzun çevrimiçi etkinliğini gizlice izlemenizi sağlayan gözetim uygulamalarını kullanmaktan kaçınmak en iyisidir. Bu uygulamalar, çocuğunuza güvenmediğiniz imajı yaratabilir.

Güvenli ve sorumlu çevrimiçi davranışın öğretilmesi

Çocuğunuzun interneti güvenli ve sorumlu bir şekilde kullanmasına yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuza internet güvenliği risklerini ve endişe verici tecrübeleri nasıl yöneteceğini öğreterek, dijital esnekliğini (internette karşılaştıklarıyla başa çıkma ve olumlu tepki verme yeteneği) geliştirebilirsiniz. İşte birkaç ipucu;

• İnternete birlikte girin,
• Onunla çevrimiçi içerikler hakkında konuşun,
• İyi bir rol model olun,
• Kişisel bilgileri konusunda dikkatli olmayı öğretin,
• Çevrimiçi alışverişlerden kaçınmayı öğretin, uygun çevrimiçi davranışlar hakkında konuşun.

İnternete ‘birlikte’ girmek

Çocuğunuzla internete girmek, oynadığı uygulamaları veya oyunları ya da izlediği videoları görme imkânı verir. Deneyimini paylaşırken, aynı zamanda içeriğin uygun olup olmadığını da kontrol etmiş olursunuz. Bunu yapmanın bir yolu, yaptığı şeylere ilgi gösteren sorular sormaktır. Örneğin, “İlginç bir oyuna benziyor. Oynamayı bana da öğretir misin?”

Birlikte çevrimiçi durumdayken pop-up reklamlarla karşılaşmak, çocuğunuzla tıklamama konusunda konuşmak iyi bir fırsattır. Pop-up reklamların hoş olmayan resimler içeren, kişisel ve finansal bilgilerinizi isteyen sitelere götürebileceğini açıklayabilirsiniz.

Çevrimiçi içerikler hakkında konuşmak

Çocuğunuza internetteki bazı içeriklerin uygun olmadığını açıklayabilirsiniz. Çocukların uygunsuz içerikten korunmasına yardımcı olmak için çoğu cihazda ebeveyn denetimleri, güvenli tarama ayarları ve internet filtreleri bulunur. Ancak şunu unutmayın, uygunsuz içeriğe rastlamayacağının garantisi yok. Bu nedenle onu endişelendiren bir şey gördüğü takdirde sizinle konuşmaya teşvik etmek iyi bir yöntem. Örneğin, “Bazen insanlar internete korkunç şeyler yüklerler. Bazıları uydurma olur, bazılarıysa gerçek. Seni üzen veya rahatsız eden bir şey görürsen lütfen bana söyle.”

Dikkat edilecek şeyleri isimlendirerek uygun olmayan içeriğin ne olduğunu anlamasına yardımcı olabilirsiniz. Örneğin, “Eğer korkunç ve kaba resimlere sahip, küfürlü kelimeler içeren bir site görürsen lütfen bana söyle. Bu tür siteler gezinmek için iyi bir tercih değildir.”

Ayrıca, internetteki tüm bilgilerin doğru veya yararlı olmadığını da açıklayabilirsiniz. Bazı haberler uydurmadır. Çocuğunuzu internette bulduğu şeyleri sorgulamaya teşvik etmek, bir web sitesinin kaliteli bilgiye sahip olup olmadığını söyleme yeteneğini geliştirmesine yardımcı olur. Bu yetkinlik aynı zamanda dijital medya okuryazarlığının bir parçasıdır.

Gizlilik ve kişisel verilerle ilgilenmek

Çocuğunuzun çevrimiçiyken şahsen tanımadığı insanlarla iletişim kurmaması gerektiğini bildiğinden emin olmak çok önemli.

Çocuğunuzu şunlara teşvik edin:

• Tanımadığı bir kişi iletişim kurarsa size haber versin.
• Kişisel bilgilerini paylaşmasın. Şöyle diyebilirsiniz, “İnternetteki bazı insanlar sahte ve kötü niyetlidir. İnternette kimseye ismini, adresini, telefon numaranı veya doğum gününü asla söyleme.”
• Oyun sitelerinde veya yarışmalarda kişisel bilgilerini vermesin. Herhangi bir çevrimiçi yarışma veya üyelik için form doldurmadan önce sizinle görüşmesini isteyebilirsiniz.
• Yeni bir uygulama kullanmadan önce mutlaka size sorsun.

Çevrimiçi alışverişlerden kaçınmak

Cihazlarınızdaki uygulama içi satın alımları ve tek tıklamayla yapılan ödemeleri kapatarak, yanlışlıkla uygulama içi satın alımların durdurulmasına yardımcı olabilirsiniz. Şöyle diyebilirsiniz, “Pek çok insan paramızı istiyor. Ancak ihtiyaç duymadığımız şeylere para harcamamamız gerekli. O yüzden eğer oyun içi bir şey ya da bir oyun satın almak istersen, lütfen önce bana sor.”

Uygun çevrimiçi davranış hakkında konuşmak

Son olarak çocuğunuzla uygun ve uygunsuz çevrimiçi davranış hakkında konuşmak çocuğunuzun nasıl güvende kalacağını öğrenmesine yardımcı olacaktır.

Örneğin, şunları yapabilirsiniz:

• Çocuğunuza yüz yüzeyken birisine yapmayacağı şeyleri internette de yapmaması gerektiğini söyleyin,
• Fotoğraf veya yorum göndermeden önce düşünmesi için teşvik edin,
• Çevrimiçi tartışmalardan uzak durmasına yardımcı olun. Şöyle diyebilirsiniz, “Bazı arkadaşlar aslında söylemek istemedikleri şeyleri söyleyebilir. İnsanların bu ruh hallerini geride bırakmalarına izin vermek ve bir süre onlarla internetten konuşmamayı tercih edebilirsin.